Μήπως φοβάστε το αεροπλάνο;

 Εάν ναι, έχετε απόλυτο δίκιο!

Ο άνθρωπος δεν είναι φτιαγμένος για να πετάει, και η ιδέα τού να βρίσκεσαι μέσα σε ένα μεταλλικό κατασκεύασμα μεταξύ ουρανού και γης χωρίς κανέναν προφανή τρόπο στήριξης, μοιάζει τρομακτική.

Εξάλλου, αραιά και πού όλο και κάποιο δυστύχημα συμβαίνει, που γίνεται αμέσως πρωτοσέλιδο και επιβεβαιώνει τους χειρότερους φόβους μας.

Φυσικά, όλοι έχουμε διαβάσει στατιστικές που επιβεβαιώνουν ότι το αεροπλάνο παραμένει το ασφαλέστερο μέσο μεταφοράς, δεν αρκούν όμως πάντα για να μας καθησυχάσουν.

Και οι φόβοι αυτοί έχουν συνήθως να κάνουν με την πεποίθηση, ότι ένα αεροπορικό ατύχημα είναι σχεδόν πάντοτε μοιραίο για τους επιβάτες.

Προσέξτε μέχρι πού φτάνει η παραμόρφωση των πτερύγων χωρίς να σπάσουν (άσπρα βέλη), κατά τις αρχικές δοκιμές που υποβάλλεται ένας νέος τύπος επιβατικού αεροσκάφους.

Για να δούμε όμως πώς έχουν τα πράγματα.

Για ένα αεροπλάνο σε πτήση, ο αέρας δεν είναι αυτή η σχεδόν άυλη ουσία που μας περιβάλλει, αλλά τόσο «συμπαγής» όσο και η θάλασσα για ένα πλοίο.

Ένα αεροπλάνο δεν πέφτει από τον ουρανό, ακόμα και αν χαλάσουν όλοι οι κινητήρες του.

Φυσικά είναι υποχρεωμένο να κατεβαίνει συνεχώς ώστε να διατηρήσει μια ελάχιστη ταχύτητα, με τον ίδιο περίπου τρόπο που ένα αυτοκίνητο μπορεί να διατηρήσει την ταχύτητά του σε έναν αρκετά κατηφορικό δρόμο, ακόμα και με σβηστό κινητήρα.

Και όπως ακριβώς στο αυτοκίνητο, αυτό δεν στερεί στο αεροπλάνο τη δυνατότητα να ελέγχεται η πορεία του, ή να λειτουργούν τα κρίσιμα συστήματά του.

Ένας συνήθης φόβος των επιβατών, έχει να κάνει με την ικανότητα του αεροπλάνου να αντέξει σε περίπτωση βίαιων αναταράξεων, κεραυνών κλπ.

Το αεροπλάνο είναι πολύ ισχυρή κατασκευή, παρά την αντίθετη εντύπωση που ενδεχομένως δίνουν οι σχετικά λεπτές πτέρυγες και η ευκαμψία τους, καθώς δεν είναι κατασκευασμένο από κοινό αλουμίνιο, αλλά από κράματά του με αντοχή συγκρίσιμη με αυτή του ατσαλιού (αλλά φυσικά με πολύ μικρότερο βάρος).

Οι τροχοί στην προσγείωση είναι προαιρετικοί για έναν επαγγελματία πιλότο. Χρειάζονται όμως για την επόμενη απογείωση! Συνέβη το 2011, στη Βαρσοβία.

Ακόμα, τα αεροπλάνα έχουν πολλαπλάσια αντοχή από την απαιτούμενη για να ανταπεξέλθουν και στην πιο ισχυρή καταιγίδα που μπορεί να συναντήσουν, αν και με τα σημερινά συστήματα πλοήγησης μπορούν θαυμάσια να τις αποφύγουν, δίνοντας προτεραιότητα στην άνεση των επιβατών.

Επιπλέον τα κρίσιμα συστήματα έχουν πολλαπλή εφεδρεία, ώστε μία κοινή βλάβη να μην έχει καμία επίπτωση στην ικανότητα του αεροπλάνου να συνεχίσει την πτήση του με ασφάλεια.

Ακόμα όμως και εξαιρετικά σπάνιες βλάβες, όπως η αδυναμία έκτασης των τροχών του αεροπλάνου για την προσγείωση, συνήθως δεν έχει δυσάρεστες συνέπειες για τους επιβάτες (δεν ισχύει βέβαια το ίδιο και για το αεροπλάνο), εκτός φυσικά από την τρομάρα που θα τους προκαλέσει.

Όμως πρόσφατα, έχει γίνει ένα ατύχημα που αποδείχθηκε ότι ο ασθενής κρίκος στην ασφάλεια της πτήσης, ήταν ο ίδιος ο πιλότος (Η συντριβή της Germanwings 9525 τον Μάρτιο του 2015 και ενδεχομένως και της Malaysian ΜΗ370 το 2014).

Προφανώς πρόκειται για μία εξαιρετικά σπάνια περίπτωση, και η ειρωνεία είναι ότι η συντριβή αυτή έγινε δυνατόν να πραγματοποιηθεί εξαιτίας των μέτρων που λήφθηκαν προκειμένου να αντιμετωπιστεί ένα πιο εμφανές και πιθανό πρόβλημα, που είναι η αεροπειρατεία από επιβάτη.

Σίγουρα όμως και εδώ και σύντομα μάλιστα, θα βρεθεί λύση χωρίς ατυχείς «παρενέργειες», αλλά βέβαια, απόλυτη ασφάλεια δεν μπορεί να υπάρξει σε κανένα μέσο μεταφοράς, όπως έχει συχνά αποδειχθεί.

Κανείς δεν τραυματίστηκε σοβαρά στο ατύχημα αυτό, που έγινε όταν και οι δύο κινητήρες του αεροπλάνου έσβησαν κατά την πτήση, από εισρρόφηση μεγάλων πουλιών και αναγκάστηκε να "προσγειωθεί" σε ποτάμι, στη Ν. Υόρκη. Αλλά δεν είναι η μοναδική περίπτωση.

Από το 1953 μέχρι και το 2021, έχουν συμβεί 12 περιστατικά που όλοι οι κινητήρες ενός μεγάλου επιβατικού αεροπλάνου έσβησαν, και το αεροπλάνο έκανε επιτυχή αναγκαστική προσγείωση (σε ξηρά ή νερό) με μηδενικούς θανάσιμους τραυματισμούς.

Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός, ότι σε μια προσπάθεια να μειωθούν οι τραυματισμοί παιδιών σε επιβιώσιμα αεροπορικά ατυχήματα, οι αεροπορικές εταιρείες στις ΗΠΑ εξέτασαν το ενδεχόμενο να καθιερώσουν για τα μικρά παιδιά να έχουν τη δική τους θέση στο αεροπλάνο, αντί να κάθονται (για οικονομία) στην αγκαλιά των γονιών τους.

Κατέληξαν όμως στο συμπέρασμα, ότι κάτι τέτοιο θα αύξαινε το ποσοστό των οικογενειών που θα προτιμούσαν να ταξιδέψουν με το αυτοκίνητό τους για λόγους κόστους, γεγονός που στατιστικά θα εξέθετε τα παιδιά σε πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο!

Ή όπως λένε οι πιλότοι, το πιο επικίνδυνο μέρος της διαδικασίας πτήσης για αυτούς είναι η μετάβαση προς και από το αεροδρόμιο, με το αυτοκίνητό τους!

Πάντως, ακόμα και να υπάρξει ατύχημα με αεροπλάνο, σε αρκετές περιπτώσεις υπάρχει δυνατότητα επιβίωσης.

Αυτό που μπορεί όμως να κάνει κάποιος, κυρίως για να μην νιώθει τελείως αμέτοχος και αβοήθητος μέσα στο αεροπλάνο, είναι κατ’ αρχήν να προτιμά να ταξιδεύει με μεγάλες εθνικές εταιρείες (που συνήθως βέβαια έχουν και ακριβότερο εισιτήριο), ή με οικονομικές μεν αλλά καταξιωμένες εταιρείες. Για τους πιο σχολαστικούς, είναι πολύ εύκολο μέσα από το διαδίκτυο να κάνουν τη δική τους έρευνα για τη στατιστική ατυχημάτων των εταιρειών που τους ενδιαφέρουν (αλλά και των αεροπλάνων που χρησιμοποιούν). 

Στον Ευρωπαϊκό χώρο τουλάχιστον, ο καιρός δεν είναι ιδιαίτερο πρόβλημα, οπότε δεν πρέπει να είναι λόγος ανησυχίας. Εξάλλου τα ραντάρ καιρού των αεροπλάνων είναι πλέον πολύ λεπτομερή.

Ακόμα και ο κίνδυνος εναέριας σύγκρουσης έχει πρακτικά εξαλειφθεί, χάρις σε ειδικά συστήματα που ενημερώνουν τους πιλότους για προσέγγιση άλλου αεροπλάνου σε πιθανή πορεία σύγκρουσης.

Αν ο επιβάτης έχει τη δυνατότητα, να επιλέγει θέση προς τον διάδρομο της καμπίνας, κοντά σε έξοδο κινδύνου και προς το πίσω μέρος του αεροπλάνου.

Να προσέχει την επίδειξη των οδηγιών ασφάλειας, άσχετα πόσες φορές έχει ταξιδέψει.

Αν δει κάποιον να παραβιάζει κάποια οδηγία, πχ να χρησιμοποιεί κινητό τηλέφωνο για επικοινωνία κατά την πτήση, να μη διστάσει να ενημερώσει το πλήρωμα. Αφορά την ασφάλειά του!

Να ενημερώνει το πλήρωμα αμέσως, σε κάθε περίπτωση που θα μυρίσει καπνό.

Παγκόσμιος χάρτης καθημερινών πτήσεων αεροπλάνων.

Σε περίπτωση προσθαλάσσωσης, όπως και σ' ένα ναυάγιο εξάλλου, ένας σημαντικός κίνδυνος είναι η υποθερμία.

Δεν αφαιρούμε ρούχα, και μάλιστα φοράμε σκούφο ή καπέλο γιατί σημαντική απώλεια θερμότητας γίνεται από το κεφάλι.

ΟΠΩΣΔΗΠΟΤΕ φοράμε σωσίβιο, που όμως ΔΕΝ το φουσκώνουμε μέσα στο αεροπλάνο, γιατί θα εμποδίζει τις κινήσεις μας.

Και ένα "τρυκ" για να μειώσετε την ενόχληση από τις κατακόρυφες κινήσεις του αεροπλάνου:
Όταν το αεροπλάνο απογειώνεται, ή περνάει μέσα από ανοδικό ρεύμα αέρα, ή εκτελεί στροφή, εξαιτίας της αδράνειας τα σπλάχνα του ανθρώπου μετακινούνται (φυσικά ελάχιστα) προς τα κάτω, παρασέρνοντας και το διάφραγμα. 
Αυτό τείνει να αυξήσει λίγο τον όγκο των πνευμόνων, οπότε αν εκείνη τη στιγμή είμαστε σε φάση εκπνοής (δηλαδή μειώνουμε τον όγκο των πνευμόνων), νιώθουμε κάποια δυσφορία. 
Αν όμως συγχρονίσουμε την αναπνοή μας ώστε να εισπνέουμε στις φάσεις αυτές, και αντίστοιχα να εκπνέουμε όταν το αεροπλάνο ξεκινάει κάθοδο ή συναντάει καθοδικό ρεύμα, τότε θα νιώσουμε πολύ πιο άνετα. 
Αν μάλιστα αφήσουμε τον εαυτό μας τελείως ελεύθερο, θα διαπιστώσουμε ότι κάνουμε εισπνοή ή εκπνοή αντίστοιχα, αυτόματα!

Αφού λοιπόν έχουμε κάνει όλα όσα περνούν από το χέρι μας, δεν μένει παρά να χαλαρώσουμε και να απολαύσουμε την πτήση μας!

                                                                                                         Γ. Μεταξάς