Η "μπλόφα" του Trent Park (αλλά και άλλες μπλόφες)

Η μπλόφα, η εξαπάτηση και η παραπλάνηση χρησιμοποιείται πολύ συχνά στις στρατιωτικές επιχειρήσεις, είναι μάλιστα ιδιαίτερα επιθυμητές καθώς εξασφαλίζουν (και με διαφορά) τα περισσότερα κέρδη με τη μικρότερη προσπάθεια και τις ελάχιστες απώλειες.

Προφανώς σαν πρώτη σημαντική στρατιωτική μπλόφα μπορεί να θεωρηθεί ο Δούρειος Ίππος, που πέτυχε μέσα σε μια μέρα (μάλλον νύχτα) για τους Έλληνες ότι δεν είχαν πετύχει δέκα χρόνια πολιορκίας της Τροίας.

Πολύ γνωστές είναι και οι απόψεις του Κινέζου στρατηγού και φιλόσοφου του 6^ου αι. π.Χ Σουν Τσου (Η Τέχνη του Πολέμου), σχετικά με την αξία της παραπλάνησης για την εμπλοκή του εχθρού με ευνοϊκούς όρους.

Μια άλλη πολύ νεότερη στρατιωτική μπλόφα (επιχείρηση Fortitude -σθένος) είναι αυτή που οργανώθηκε στις νοτιοανατολικές και βορειοανατολικές ακτές της Αγγλίας από τον χειμώνα μέχρι το καλοκαίρι του 1944, με σκοπό να πιστέψουν οι Γερμανοί ότι η απόβαση των Συμμάχων θα γίνονταν στο Καλέ και τη Νορβηγία αντίστοιχα, και όχι στη Νορμανδία που ήταν ο πραγματικός στόχος (πραγματοποιήθηκε στις 6 Ιουνίου του 1944). Για την περίσταση, χρησιμοποιήθηκαν εκατοντάδες παραπλανητικά άρματα, αεροπλάνα, οχήματα και αποβατικά σκάφη, κατασκευασμένα είτε από λάστιχο (φουσκωτά) είτε από κόντρα πλακέ, μια αμερικανική στρατιά «φάντασμα» μισού εκατομμυρίου ανδρών και ένας «φανταχτερός» αρχηγός, ο στρατηγός  George Patton. Η μπλόφα αυτή, σε συνδυασμό με τον εντοπισμό και τη μεταστροφή των περισσότερων κατασκόπων που είχαν εξαπολύσει οι Γερμανοί στο βρετανικό έδαφος, πέτυχε απόλυτα τον σκοπό της, σε βαθμό που ακόμα και όταν εξελίσσονταν η απόβαση στη Νορμανδία οι Γερμανοί να πιστεύουν ότι επρόκειτο για παραπλανητική κίνηση! Μία ακόμη μέθοδος εξαπάτησης των Γερμανών κατά την προώθηση των Συμμάχων προς το γερμανικό έδαφος, ήταν η αναπαραγωγή ήχων στρατιωτικών ασκήσεων και διαφόρων κατασκευών, που παίζονταν από μεγάφωνα κοντά σε γερμανικά στρατεύματα για να τα παραπλανήσουν σχετικά με την ύπαρξη στρατιωτικών δυνάμεων κοντά τους. 

Νωρίτερα στην εξέλιξη του πολέμου, εκτεταμένες μέθοδοι παραπλάνησης χρησιμοποιήθηκαν λίγο πριν τη 2η και καθοριστική μάχη του Ελ Αλαμέιν (τέλος Νοεμβρίου με αρχές Οκτωβρίου 1942), με τον κωδικό επιχείρηση Bertram, για να πιστέψουν οι Γερμανοί ότι οι συμμαχικές δυνάμεις συγκεντρώνονταν νοτιότερα από εκεί όπου οι Γερμανοί σκόπευαν να επιτεθούν, παραλλάσσοντας τανκς σε φορτηγά και φορτηγά σε τανκς!

Η πιο επιτυχής περίπτωση εξαπάτησης πάντως, θεωρείται η επιχείρηση Viersen που έλαβε χώρα τον Μάρτιο του 1945, δίνοντας την εντύπωση στους Γερμανούς της διάβασης του Ρήνου από τους Συμμάχους πολύ βορειότερα από το σημείο που τελικά αυτή πραγματοποιήθηκε.

 «Φουσκωτό» άρμα μάχης Sherman της επιχείρησης Fortitude.

Μια άλλη καινοτομία της απόβασης της Νορμανδίας ήταν τα "πλεούμενα" άρματα μάχης τύπου DD (Duplex Drive ή Donald Duck για τους στρατιώτες). Επρόκειτο για κανονικά άρματα Sherman που με ένα σύστημα αρθρωτών μεταλλικών σωλήνων και λαστιχένιων φουσκωτών (οι μαύροι κατακόρυφοι σωλήνες στην εικόνα), ανύψωναν γύρω από το άρμα μια στεγανή κατασκευή από μουσαμά, αρκετά άκαμπτη και ψηλή ώστε να προσφέρει την απαιτούμενη πλευστότητα. Στις συνθήκες αυτές, το άρμα που έβγαινε από ειδικό αποβατικό σκάφος αρκετές εκατοντάδες μέτρα μακριά από την ακτή, προωθείτο με δύο υδραυλικά αναδιπλούμενες έλικες που έπαιρναν κίνηση από τις ερπύστριες και του έδιναν ταχύτητα πλεύσης μέχρι 4 κόμβους. Δυστυχώς, την ημέρα της απόβασης στις περισσότερες περιοχές ο κυματισμός ήταν ψηλότερος από το ύψος που εξασφάλιζε η κατασκευή πλευστότητας (περίπου 60 cm) και τα περισσότερα από τα άρματα αυτά βυθίστηκαν.

Μια πολύ λιγότερο γνωστή μπλόφα αλλά τουλάχιστον εξίσου σημαντική, στήθηκε από το 1940 στο Trent Park, μια μεγάλη και πολυτελή έπαυλη 20 χιλιόμετρα βόρεια του Λονδίνου, όπου αφού μετά από εργασίες μηνών τοποθετήθηκε το τελειότερο για την εποχή του δίκτυο ακουστικής παρακολούθησης στα υπόγεια του κτηρίου (με εξοπλισμό σταλμένο από τις ΗΠΑ), στη συνέχεια δημιουργήθηκε ένα «λουξ» περιβάλλον διαμονής για την αφρόκρεμα των Γερμανών στρατιωτικών αιχμάλωτων πολέμου, κυρίως στρατηγών.

Συνολικά 84 στρατηγοί «φιλοξενήθηκαν» εκεί μέχρι το τέλος του πολέμου, ενώ χιλιάδες άλλοι στρατιωτικοί που αποτελούσαν πληρώματα υποβρυχίων και αεροσκαφών έμειναν για ένα διάστημα σε δύο άλλα συγκροτήματα, επίσης παγιδευμένα με μικρόφωνα, αλλά μόνο προσωρινά και μέχρι τη μεταφορά τους σε «κανονικά» στρατόπεδα αιχμαλώτων.

Αντίθετα, οι συνθήκες στο Trent Park ήταν διαρκώς τόσο καλές, που ένας Γερμανός στρατηγός έγραψε στην οικογένειά του ότι θα εύχονταν να την είχε μαζί του, ενώ σε εβδομαδιαία βάση ένας «λόρδος» όπως είχε συστηθεί στους Γερμανούς αλλά στην πραγματικότητα πράκτορας της ΜΙ6, φρόντιζε για τον εφοδιασμό τους σε είδη πολυτελείας από το Λονδίνο, πολλά από τα οποία οι ίδιοι οι Εγγλέζοι τα στερούνταν.

Μάλιστα περιοδικά τους μετέφεραν για γεύμα σ’ ένα από τα καλύτερα εστιατόρια του Λονδίνου, κάτι που εξόργισε τον ίδιο τον Τσόρτσιλ όταν το έμαθε (οπότε στη συνέχεια οι πράκτορες φρόντισαν απλά να μην το μαθαίνει).

Το κεντρικό κτήριο του Trent Park σήμερα, όπου λειτουργεί και μουσείο της ιστορίας του.

Όλες αυτές οι περιποιήσεις βέβαια είχαν ένα αντιστρόφως σκληρό τίμημα, όχι φυσικά για τους αιχμάλωτους στρατηγούς, αλλά για τους συμπατριώτες τους που συνέχιζαν τον πόλεμο.

Χαλαρωμένοι, κολακευμένοι και ανυποψίαστοι ότι ηχογραφούνταν (σε δίσκους βινυλίου) όλες οι συνομιλίες τους ακόμα και όταν έκαναν τη βόλτα τους στον τεράστιο κήπο και έχοντας χωριστεί σε «στρατόπεδα» Ναζί και αντί-Ναζί, άφηναν να διαρρεύσουν σημαντικότατες πληροφορίες όπως η επικείμενη χρήση των πυραύλων  V2, οι ίντριγκες γύρω από τον Χίτλερ, αλλά και η συστηματική εξόντωση των Εβραίων.

Σε τέτοιο βαθμό οι πληροφορίες αυτές ήταν χρήσιμες για να κατανοήσουν οι Βρετανοί τη νοοτροπία της ανώτατης γερμανικής στρατιωτικής ηγεσίας, που η ιστορικός Helen Fry που έχει γράψει και σχετικό βιβλίο, να θεωρεί ότι η συνεισφορά του Trent Park στη νίκη των Συμμάχων ήταν αντίστοιχη αυτή του Bletchley Park στο οποίο αποκρυπτογραφούνταν τα κωδικοποιημένα γερμανικά μηνύματα.

Για την παρακολούθηση των συνομιλιών των Γερμανών αιχμαλώτων χρησιμοποιήθηκε συνολικά μια εκατοντάδα Γερμανών εβραϊκής καταγωγής που είχαν προλάβει να εγκαταλείψουν έγκαιρα τη Γερμανία και οι οποίοι από ευγνωμοσύνη προς τη χώρα που τους δέχθηκε ευχαρίστως συνεργάστηκαν με τους Βρετανούς, ειδικά όταν μέσα από την παρακολούθηση άρχισαν να ανακαλύπτουν τη συστηματική εξόντωση των ομοφύλων τους.

Το επίσης ενδιαφέρον στην υπόθεση αυτή είναι ότι οι καταγραφές αυτές ποτέ δεν χρησιμοποιήθηκαν εναντίων των ίδιων των στρατηγών στις δίκες που ακολούθησαν για εγκλήματα πολέμου, επειδή οι Βρετανοί διαβλέποντας τον επερχόμενο Ψυχρό Πόλεμο με τους Σοβιετικούς δεν ήθελαν να «κάψουν» τη μέθοδό τους.

Το αποτέλεσμα είναι, πάνω από 100.000 κείμενα συνομιλιών του συνόλου των αιχμαλώτων να αποχαρακτηριστούν και να δοθούν στη δημοσιότητα μόλις το 1999.

ΥΓ. Μία άλλη άκρως πρωτότυπη και απόλυτα επιτυχημένη επιχείρηση παραπλάνησης από τους Συμμάχους, ήταν αυτή που οργανώθηκε και εκτελέστηκε έναν περίπου χρόνο πριν την επιχείρηση Fortitude, με το κωδικό όνομα Mincemeat (κιμάς). 
Επρόκειτο για την παραπλάνηση των Γερμανών σχετικά με το σημείο απόβασης στη νότια Ευρώπη, που τελικά έγινε τον Ιούλιο του 1943 στη Σικελία, αλλά τα (πλαστά) στοιχεία έδειχναν ότι θα γίνονταν στην Ελλάδα* και Σαρδηνία, και ότι οι οποιεσδήποτε ενδείξεις για απόβαση στη Σικελία ήταν...παραπλανητικές!
Για τον σκοπό αυτό επιλέχθηκε στην Αγγλία το πτώμα ενός άστεγου, που πήρε την εμφάνιση και την ταυτότητα ενός (φανταστικού) Άγγλου αξιωματικού του Ναυτικού, συνοδευόμενο από τα σχετικά έγγραφα ταυτοποίησης αλλά και μία υπηρεσιακή τσάντα με «αποκαλυπτικά» έγγραφα. Το "πακέτο" μεταφέρθηκε με υποβρύχιο και εναποτέθηκε στις ακτές της νότιας Ισπανίας, στα τέλη του Απριλίου του 1943. Οι Ισπανοί αν και ουδέτεροι, ενημέρωσαν τους Γερμανούς πριν παραδώσουν το σώμα και τα έγγραφα στους Άγγλους, ολοκληρώνοντας άθελά τους την καλοστημένη παγίδα.

Μια πολύ λεπτομερής και ενδιαφέρουσα εξιστόρηση της επιχείρησης Mincemeat υπάρχει εδώ: https://en.wikipedia.org/wiki/Operation_Mincemeat   

Και αν η όλη ιστορία μοιάζει κάπως "τζεϊμσμποντική" δεν είναι σύμπτωση, καθώς ο αρχικός εμπνευστής μιας τέτοιου είδους παραπλάνησης ήταν ο Ίαν Φλέμιγκ, ο "πατέρας" του Τζέιμς Μπόντ.

*Στα πλαίσια αυτά οργανώθηκε και η επιχείρηση Animals στην Ελλάδα, μέρος της οποίας ήταν και η ανατίναξη της γέφυρας του Ασωπού τον Ιούνιο του 1943.

ΥΓ1. Μία ακόμα μεγάλη κλίμακας επιχείρηση καμουφλάζ, λιγότερο ίσως γνωστή επειδή συνέβη στις βορειο-δυτικές ΗΠΑ κοντά στο Siattle, ήταν το "μασκάρεμα" της οροφής του νεότερου εργοστασίου αεροπλάνων της Boeing γνωστό σαν Plant 2, εξαιτίας του φόβου ενδεχόμενης αεροπορικής επιδρομής των Ιαπώνων.

Για την κάλυψη της οροφής, συνολικής έκτασης 25 στρεμμάτων, χρησιμοποιήθηκαν ελαφρές κατασκευές από ξύλο ή φουσκωτές από λάστιχο, ενώ το προσωπικό και η τεχνογνωσία ήρθαν από το Χόλυγουντ. Φυσικά οι κατασκευές ήταν φτιαγμένες έτσι ώστε να φαίνονται αληθινές από μεγάλο υψόμετρο, οπότε για παράδειγμα όλα ήταν λίγο μικρότερα από το κανονικό μέγεθος (ειδικά τα ύψη) για οικονομία υλικών και βάρους. Το καμουφλάζ αυτό διατηρήθηκε από το 1942 μέχρι το 1946 και έμεινε γνωστό σαν "Boeing Wonderland".

ΥΓ2. Μία άλλη προσπάθεια παραπλάνησης των Γερμανών μετά τα μέσα του 1940, όταν άρχσαν να υφίστανται "ανεξήγητες" καταρρίψεις σε νυχτερινές επιδρομές βομβαρδισμού του Λονδίνου, ήταν ότι οι επιτυχίες της RAF αποδόθηκαν από τις αγγλικές εφημερίδες στην ... συστηματική κατανάλωση καρότων από τους πιλότους που υποτίθεται βελτίωναν τη νυχτερινή όραση! Η αλήθεια ήταν βέβαια ότι οι καταρρίψεις οφείλονταν στα "εκατοστομετρικά" ραντάρ που είχαν γίνει αρκετά μικρά και ελαφρά ώστε να τοποθετούνται στα δικινητήρια καταδιωκτικά. Δεν είναι γνωστό αν οι Γερμανοί το πίστεψαν, το πίστεψε όμως ο αγγλικός πληθυσμός με αποτέλεσμα να αυξηθεί η κατανάλωση καρότων!

                                                                                                                    Γ. Μεταξάς